تاریخ انتشار خبر : ۱۳۹۶/۱۰/۰۶ ۱۱:۳۴:۲۱
دو عامل افزایش نرخ تورم
گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که در آذر ماه نرخ تورم نقطه به نقطه و نرخ تورم متوسط به سطح ۱۰ درصد بازگشته است.
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا،بانک مرکزی جدیدترین گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در آذرماه را منتشر کرد. این شاخص، معیار سنجش تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که توسط خانوار شهرنشین ایرانی به مصرف می‌رسد. این شاخص به عنوان وسیله‌ای برای اندازه‌گیری سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مورد استفاده خانوارها، یکی از بهترین معیارهای سنجش تغییر قدرت خرید پول داخل کشور به شمار می‌رود. نرخ تورم به عنوان یکی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی هر کشور، از تغییرات این شاخص محاسبه می‌شود. به ترتیبی که نرخ تورم ماهانه، از تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده نسبت به «ماه قبل»، نرخ تورم نقطه به نقطه از تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده نسبت به «ماه مشابه سال قبل» و نرخ تورم (متوسط) از تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به ماه مورد بررسی نسبت به شاخص بهای مصرف‌کننده در مدت مشابه سال قبل محاسبه می‌شود. مطابق آمار بانک مرکزی شاخص بهای مصرف‌کننده بر اساس سال پایه ۱۳۹۵، در آذرماه به رقم ۹. ۱۱۱ واحد رسیده است. در نتیجه نرخ تورم ماهانه در آخرین ماه پاییز معادل ۹. ۱ درصد بوده است. این نرخ تورم ماهانه، بیشترین میزان در سال‌جاری است و می‌توان آذر را گرم‌ترین نقطه تورمی سال دانست. البته این موضوع در سال‌های قبل نیز دیده شده و آذرماه یکی از ماه‌های پرتورم سال است. در آذر ۹۳، نرخ تورم ماهانه معادل ۹. ۱ درصد، در آذر ۹۴ معادل ۳. ۱ درصد و در آذر ۹۵ معادل ۵. ۱ درصد ثبت شده تا این موضوع تایید کند که باید همواره در آذرماه منتظر تورم ماهانه، بالای یک درصد بود، اما پس از آذرماه معمولا از سطح تورم کاسته می‌شود. امسال بر خلاف سال‌های قبل، نرخ تورم ماهانه در آبان ماه نیز رقم نسبتا بالا و معادل ۳. ۱ درصد گزارش شد، تا نشان دهد فصل پاییز در حرکت نرخ تورم متفاوت از سایر فصل‌ها حرکت می‌کند.
تغییرات نرخ تورم در دو ماه اخیر، باعث شده نرخ تورم نقطه به نقطه و متوسط در انتهای پاییز به سطح دو رقمی باز گردند. نرخ تورم نقطه به نقطه که در مهرماه امسال در سطح ۴. ۸ درصد قرار داشت، در دو گام آخر پاییز (آبان و آذر) به سطح ۱۰ درصد رسیده است. آخرین بار در خرداد ماه سال‌جاری نرخ تورم نقطه به نقطه به سطح دو رقمی رسید. پس از این ماه نرخ تورم نقطه به نقطه با طی کردن یک مسیر نزولی به سطح ۸ درصد رسید، اما در دو ماه آخر پاییز این روند تغییر یافت و باز نرخ تورم نقطه به نقطه به سطح تک‌رقمی بازگشت. نرخ تورم نقطه به نقطه در آبان ماه ۶. ۹ درصد گزارش شده بود. همزمان با بازگشت نرخ تورم نقطه به نقطه، نرخ تورم متوسط نیز به رقم ۱۰ درصد رسید و از محدوده تک رقمی خارج شد. این رقم در آبان ماه معادل ۹. ۹ درصد ثبت و طی ماه، ۱. ۰ واحد درصد به آن افزوده شد. نرخ تورم متوسط، در اقتصاد ایران معیار اصلی سیاست‌گذاری محسوب می‌شود و دارای حافظه ۲۴ ماهه است. معمولا سیاست‌گذاران و مسوولان این نرخ را به عنوان معیار اصلی تغییر قیمت‌ها محاسبه می‌کنند. این نرخ در اسفند ماه سال قبل پس از ۲۶ سال (در پایان سال) به سطح تک رقمی رسید، اما روند افزایش تورم باعث شد این نرخ در خرداد به سطح دو رقمی برسد و تا مرداد ماه ادامه داشت. در شهریور ماه بار دیگر نرخ تورم به سطح تک رقمی بازگشت، اما این بازگشت تنها سه ماه دوام داشت و نرخ تورم در آذرماه سال‌جاری دو رقمی شد.
نرخ تورم در نیمه نخست سال‌جاری شرایط مناسبی را طی کرد و تداوم این روند باعث می‌شد نرخ تورم تک رقمی برای دومین سال پیاپی تکرار شود. اما آمارهای تورمی در ماه‌های آبان و پاییز، متفاوت از روند قبلی تورم بود. بررسی‌ها از اجزای تورمی می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد که چرا در آذرماه نرخ تورم فعال شده است؟ شاخص بهای مصرف‌کننده بانک مرکزی از ۱۲ گروه اصلی تشکیل شده که سطح قیمتی این گروه‌ها، برای تعیین شاخص مصرف‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته این گروه‌ها وزن‌های متفاوت ندارند و بر اساس وزن آن در سفره خانوار، اثرگذاری آن در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز متفاوت است. مهم‌ترین گروه شاخص بهای مصرف‌کننده، «مسکن، آب،برق، گاز و سایر سوخت‌ها» است که از ۱۰۰ درصد وزن کل شاخص ۳۷ درصد در این گروه قرار دارد؛ بنابراین تغییرات این گروه سهم قابل توجهی در تغییرات شاخص کل دارد. در آذر ماه نرخ تورم ماهانه این گروه معادل ۶. ۱ درصد بوده، این رقم در آبان ماه نیز ۶. ۱ درصد ثبت شده است. بنابراین دو ماه متوالی است که گروه مسکن، فعالیت تورمی خود را آغاز کرده است؛ بنابراین این نرخ، اثر قابل توجهی در رشد شاخص بهای مصرف‌کننده داشته است. این در حالی است که طی یک سال قبل از آبان ماه، نرخ تورم ماهانه این گروه همواره زیر ۸. ۰ درصد قرار داشت. دیگر آمارها نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه این گروه در آذرماه نیز ۳. ۹ درصد ثبت شده، بنابراین فعال شدن تورم مسکن، یکی از علت‌های رشد نرخ تورم در دو ماه اخیر بوده است.
به نظر می‌رسد که این موتور تورمی در ماه‌های آینده نیز فعال باقی خواهد ماند. یکی دیگر از موتورهای محرک نرخ تورم در آذرماه، گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها است. براساس آمارهای بانک مرکزی، این گروه حدود یک چهارم وزن شاخص کل را تشکیل می‌دهد و از نظر اهمیت در رتبه دوم قرار دارد. در آذرماه نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به میزان ۴. ۳ درصد رشد کرده است. نرخ تورم ماهانه در آبان‌ماه نیز معادل ۸. ۱ درصد ثبت شد. بنابراین در این دو ماه، نرخ تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در سطح بالایی قرار دارد. نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه در آذرماه معادل ۳. ۱۴ درصد ثبت شده که از در مقایسه با دیگر گروه‌ها، بیشترین افزایش قیمت سالانه را به نام خود ثبت کرده است. گزارش خرده‌فروشی بانک مرکزی در ماه‌های اخیر حاکی از آن است که افزایش قیمتی برخی از کالاها مانند تخم‌مرغ، سبزی و میوه علت اصلی این افزایش بوده است. البته تقاضای شب یلدا در افزایش قیمت خوراکی‌ها نقش داشته است. البته به نظر نمی‌رسد که این روند در ماه‌های آتی نیز نرخ تورم کل را تحت تاثیر قرار دهد.در آذرماه در گروه تحصیل نیز نرخ تورم ماهانه معادل با ۵. ۵ درصد ثبت شده که بیشترین تورم ماهانه را در بین گروه‌ها ثبت کرده است. اما وزن این گروه تنها ۲ درصد بوده و از این حیث نمی‌تواند اثر قابل توجهی در شاخص کل داشته باشد؛ بنابراین می‌توان عنوان کرد که دو گسل اصلی نرخ تورم در ماه‌های اخیر، نرخ تورم خوراکی‌ها و مسکن بوده است.