آثار کرونا بر متغیرهای پولی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، اقتصاد کشور در دو سال اخیر با رکود تورمی روبرو بوده است، در کنار این موضوع شیوع کرونا نیز چالش های اقتصاد ایران را بیشتر از قبل کرده است. براساس آخرین آمارهای ارائه شده در شهریور ماه سال جاری میزان نقدینگی به رقم 2855 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 34.3 درصدی را ثبت کرده است. البته از سطح رشد نقدینگی در شهریور نسبت به مرداد ماه به میزان 1.2 درصد کاسته شده است. از سوی دیگر رشد پایه پولی نیز در پایان شهریور ماه سال جاری به رقم 25.6 درصد رسیده است. این رقم در فروردین ماه سال جاری به 37 درصد نیز رسیده بود، که به مرور از سطح آن کاسته شده بود. بررسی ها نشان می دهد که توقف برخی از رسته های کسب و کار متاثر از شیوع ویروس کرونا به خصوص در بخش گردشگری عملا به معنای عدم امکان بازپرداخت اقساط تسهیلات این کسب و کارها است. عدم بازپرداخت اقساط یا به علت امهال یا به دلیل عدم امکان بازپرداخت از سوی بنگاه ها و خانوارها اتفاق می افتد، عملا منجر به کند شدن روند محو پول خواهد شد. گریزناپذیری بخشی از رشد نقدینگی که از محل پرداخت سود سپرده ها اتفاق می افتد و جذابیت سرمایه گذاری در بازار دارایی ها احتمال تداوم خلق نقدینگی همچون گذشته را تقویت می کند و این مطلب در کنار کند شدن محو پول، موجب رشد بالاتر نقدینگی خواهد شد. نکته دیگر این است که بدهی دولت به بانک مرکزی در بهار سال جاری به میزان 30 هزار میلیارد تومان رشد کرده بود و عمدتا در قالب تنخواه گردان خزانه از بانک مرکزی دریافت شده بود. سقف تنخواه گردان خزانه در سال 1399 نیز مشابه سال 1398 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت از 3 به 5.5 درصد بودجه عمومی دولت افزایش یافت. همچنین برخی از عملیات ارزی دولت نیز از دو مسیر برداشت از منابع صندوق توسعه ملی و تخصیص ارز به قیمت 4200 برای واردات کالاهای اساسی، باعث افزایش پایه پولی شد. بالا بودن رشد پایه پولی و نقدینگی، یکی از چالش های اصلی اقتصاد است، این در حالی است که رییس بانک مرکزی وعده کاهش بیشتر رشد نقدینگی را در ماه‌های آتی داده است. رئیس شورای پول و اعتبار اعلام کرده با توجه به تعدیل اصلاح انجام شده در نرخ سپرده قانونی که به خاطر مساعدت به بانک‌ها در پرداخت تسهیلات های کرونا انجام شده بود و همچنین اقدامات احتیاطى که به‌ زودى دنبال خواهد شد، در ادامه سال شاهد تعدیل نرخ رشد نقدینگی خواهیم بود. علاوه بر این، وی برنامه بانک مرکزی برای کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها را از دیگر اقدامات بانک‌مرکزی برای کنترل رشد نقدینگی اعلام و تاکید کرد که مدیریت نرخ سود به‌ عنوان ابزار اصلى کنترل تورم دنبال خواهد شد. بررسی ها نشان می دهد که استفاده از ابزار سود می تواند راهکار مناسبی در راه کنترل رشد پایه پولی و نقدینگی باشد.