سهم بانک مسکن در استفاده از ابزارهای نوین تامین مالی

فخرالدین زاوه، صاحب نظر اقتصادی با بیان اینکه صندوق‌های زمین و ساختمان به‌ طور خاص برای بهره‌مندی صنعت ساختمان و پیش‌برد طرح‌های کلان املاک و مستغلات، طراحی و به بازار مالی مسکن ایران معرفی شده است، به پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، گفت: این نوع خاص از صندوق، نیاز صنعت ساختمان را به در اختیار داشتن ابزاری برای تأمین مالی طرح‌های املاک و ساختمان از طریق بازار سرمایه برطرف می‌کند.

وی به یکی از مهم ترین مزایای این صندوق اشاره کرد و افزود: در شرایط توسعه‌ نیافتگی بازار مالی مسکن کشور که سهم تسهیلات از قیمت ملک اندک است، بسیاری از خانوارها ناگزیر باید مدت زمان قابل‌توجهی را صرف تجمیع تدریجی پس‌اندازهای خود برای فراهم‌کردن بخش قابل‌توجهی از قیمت ملک کنند. هم‌زمان، جهش‌های قیمتی گاه‌وبی‌گاه در بخش قدرت خرید و کارایی این پس‌اندازها را در زمانی کوتاه کاهش می‌دهد. بنابراین یکی از مهم‌ترین کارکردهای این ابزار، امکان بهره‌برداری خانوارهای فاقد مسکن برای حفظ قدرت خرید پس‌انداز در برابر کاهش قدرت خرید ناشی از تورم در بخش مسکن می‌تواند باشد.

وی در عین حال تصریح کرد: یکی از کارکردهای اصلی این صندوق ها آن است که با سرمایه‌گذاری پس‌اندازهای خرد خانوارها در حوزه مسکن، قدرت خرید این اشخاص دست‌کم حفظ می‌شود و چه ‌بسا در صورت سرمایه‌گذاری صحیح، سود مناسبی نیز عاید این خانوارها می‌شود. به‌ ویژه آن‌که با توجه به نظارت‌ها و مقررات فعالیت این صندوق‌ها به‌نظر می‌رسد ریسک به‌ مراتب کم‌تری سرمایه‌گذران خرد را تهدید می‌کند.

به گفته وی با وجود مزیت مهم این صندوق برای بازار مسکن، در عمل استفاده از این ابزار در کشور بسیار محدود بوده است. به طوریکه طرح‌هایی که با هدف ساخت‌وساز در زمین‌های دولتی با استفاده از این ابزار تعریف شدند، در همان مراحل اولیه با مشکلات حقوقی روبه‌رو شده اند و در عین حال بخش خصوصی نیز تمایل چندانی به استفاده از این ابزار نشان نداده است.

زاوه به مهم ترین دلایل عدم استقبال از این صندوق اشاره و اظهار کرد: هم‌ز‌مانی معرفی این ابزار با دوره‌های طولانی افت چشم‌گیر سطح فعالیت در بازار مسکن، قوی نبودن انگیزه معافیت مالیاتی در مقایسه با مالیات‌های سایر فعالان در بخش و عدم تمایل سرمایه‌گذاران و سازندگان به افشای نظام‌مند اطلاعات مالی پروژه‌ها از جمله مهم ترین عدم استقبال از این صندوق است.

این صاحبنظر اقتصادی با اشاره به نقش مهم بانک مسکن در گسترش استفاده از این ابزار گفت: در همین دوران محدود یکی از بهره‌برداران اصلی از صندوق‌های زمین و ساختمان که سهم مهمی در گسترش و شناساندن این ابزار داشته است، بانک مسکن و زیرمجموعه‌های آن بوده است. از این رو به نظر می رسد در شرایطی که بخش خصوصی، انگیزه یا شناخت کافی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های این ابزار را ندارد، فراهم کردن بستر قانونی برای بانک مسکن، می‌تواند به شناساندن و جاانداختن این ابزار نو در بازار مالی مسکن کمک کند. به‌علاوه، با توجه به توان مالی و انسانی بانک، سیاست‌گذار می‌تواند از تجربیات تجمیع‌شده و یادگیری حاصل از طرح‌های مختلف برای بهبود و رفع کاستی‌های احتمالی این ابزار که تاکنون به‌طور کامل در بوته آزمایش قرار نگرفته است، بهره‌برداری کند.

وی در پایان تاکید کرد: تسریع در فرآیند یادگیری، سرریز دانش و انتقال تجربه از دیگر مواردی است که امکان بهره‌‎مندی بانک مسکن از این ابزار مالی در اختیار جامعه و صنعت ساختمان کشور قرار می‌دهد.