استراتژی رییس کل جدید بانک مرکزی

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا، پس از گمانه زنی ها در خصوص تغییر تیم اقتصادی دولت، اولین تغییر در بانک مرکزی رخ داد. عبدالناصر همتی، که سابقه رئیس کلی بیمه مرکزی را در کارنامه خود دارد، جانشین ولی اله سیف شد. در خصوص سابقه آکادمیک، همتی پس از کسب رتبه اول در کنکور کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد، با انتخاب دانشگاه تهران در این مقطع فارغ‌التحصیل شد. وی مقطع دکترای خود را نیز در این دانشگاه در رشته اقتصاد اخذ کرد و رساله خود را با حضور در دانشگاه لندن تکمیل کرد. همتی عضو هیات علمی دانشگاه تهران بوده و تجربه تدریس دروسی مانند «اقتصاد کلان» و «اقتصاد انرژی» در این دانشگاه را در کارنامه آکادمیک خود دارد. در خصوص سابقه اجرایی، همتی از سال‌های ۱۳۷۳ تا ۸۵ به مدت ۱۲ سال رئیس بیمه مرکزی بوده که برخی لقب پدر بیمه خصوصی ایران را به او داده‌اند.
بررسی ها نشان می دهد: مهمترین چالش های پیش روی همتی در مقطع کنونی در قامت رئیس کل جدید بانک مرکزی در کوتاه مدت ساماندهی بازار ارز و همچنین کنترل وضعیت نقدینگی در اقتصاد است. همتی در جلسه تودیع و معارفه خود در خصوص سیاست های ارزی با تاکید بر اینکه وضعیت کنونی بازار ارز، محصول ناترازی‌های عمیق ترازنامه نظام بانکی، بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است؛ دلیل اصلی ایجاد نابسامانی در بازار ارز را عدم کنترل و هدایت جریان نقدینگی، خلق نقدینگی بی‌ضابطه توسط شبکه بانکی و نبود ابزار‌های جایگزین مناسب برای دارایی‌هایی مانند ارز و سکه طلا و البته القای جو بدبینی و انتظارات منفی توسط دشمنان با هدف ترسیم آینده‌ای تیره و نامطمئن در ذهن مردم دانست. رئیس جدید شورای پول و اعتبار، تصریح کرد: در مورد سیاست‌های ارزی و کنترل بازار ارز برنامه‌ای دارم که با رئیس ‌جمهور مطرح کرده‌ام و ان‌شاءالله پس از نهایی شدن، در این زمینه اطلاع‌رسانی مناسب انجام خواهد شد.
این صحبت ها نشان می دهد که رئیس کل جدید بانک مرکزی در تلاش است که نخستین گام را برای کنترل بازار ارز، حساب شده و موثر بردارد. بدون شک توفیق در این خصوص می تواند زیربنای حل سایر امور در بانک مرکزی باشد. آن طور که گزارش ها نشان می دهد در بسته جدید ارزی بانک مرکزی که با همکاری کارشناسان دولت تدوین شده است، قرار است که بازار دوم از طریق عرضه ارز پتروشیمی ها تعمیق شود و ارزهای دولتی تنها برای واردات کالاهای اساسی و دارویی هزینه شود. با عمیق شدن بازار دوم، نرخ تعادلی دلار نیز کاهش خواهد یافت و مشوقی نیز برای عرضه ارز از سوی صادرکنندگان غیرنفتی ایجاد خواهد شد.
علاوه بر سیاست های ارزی، رئیس کل بانک مرکزی باید سیاست مناسبی برای هدایت نقدینگی اتخاذ کند. رئیس‌کل بانک مرکزی در نخستین سخنرانی خود، بهره‌گیری از ابزار عملیات بازار باز اسلامی به‌ عنوان مهم‌ترین ابزار سیاست پولی را یک ضرورت دانست و تصریح کرد: برای جلوگیری از خلق بی‌قاعده و نوسانات نامطلوب در پایه پولی و نقدینگی باید روند روبه‌ رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی مهار شده و بازار بین بانکی از کارآمدی، شفافیت، قانون ‌مداری و عمق بیشتری برخوردار شود.
منظور از عملیات بازار باز فعالیتی است که در آن بانک مرکزی با خرید و فروش گروه خاصی از اوراق بهادار، تلاش می‌کند تا اهداف سیاستی خود در بازار پول (بازار بین بانکی) را دنبال کند. اگرچه شاید ابزار عملیات بازار باز بتواند عنان نقدینگی را در اختیار گیرد، اما به نظر می‌رسد در شرایطی که انتظارات تورمی بالایی وجود دارد، مداخله بانک مرکزی برای انجام این عملیات نیز نتواند شرایط مد نظر را فرآهم آورد، بنابراین نیاز است که ابتدا شرایط برای کنترل انتظارات مهیا شود و در گام بعد از ابزارهای لازم برای کنترل نقدینگی استفاده شود.