بدهی بانک ها و دولت به بانک مرکزی چقدر است؟

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا، بانک مرکزی گزارش پولی و بانکی در دی ماه سال جاری را منتشر کرد. بر این اساس حجم نقدینگی در ماه نخست زمستان با افزایش ۳۸. ۱ درصدی نسبت به ماه پیشین به حدود 1460 هزار میلیارد تومان رسیده ‌است. مقایسه نرخ رشد این متغیر در ۱۰ ماه نخست سال‌ جاری در مقایسه با ۱۰ ماه نخست سال گذشته حکایت از کاهش شتاب رشد نقدینگی دارد؛ به‌ نحوی‌که نرخ رشد نقدینگی از ۱۸ درصد در ۱۰ ماه نخست سال گذشته به حدود ۱۷ درصد در سال‌ جاری رسیده است. در نهایت این موضوع باعث شده که رشد نقدینگی در 12 ماه منتهی به دی ماه سال جاری به 22.3 درصد برسد، که نسبت به دی ماه سال قبل 2.7 واحد درصد کمتر شده است.

تغییرات پول و شبه پول

بر مبنای آمارهای بانک مرکزی از مجموع نقدینگی کشور در نخستین ماه فصل پایانی سال ۱۸۰ هزار میلیارد تومان به‌ صورت پول و مابقی به شکل شبه‌ پول بوده است. به این ترتیب می‌توان گفت در دی ماه سال جاری نرخ رشد پول حدودا معادل ۴ درصد بوده ‌است. این در حالی است که نرخ رشد شبه پول در دی ماه نیز روند کاهشی خود را که پیش­تر آغاز کرده‌ بود ادامه داد و رشد تنها یک درصدی را برای این متغیر پولی در دی ماه سال جاری به ثبت رساند. بررسی روند حرکتی این دو متغیر نشان می‌دهد که در ۱۰ ماه ابتدایی سال جاری حجم پول حدود 10.5 درصد و شبه پول به ۷. ۱۷ درصد رشد کرده است. این در حالی است که روند حرکت این دو متغیر در نیمه نخست سال کاملا متفاوت با نیمه دوم سال بوده است. در حالی که در ۶ ماه ابتدایی سال جاری، نرخ رشد شبه پول بیشتر از نرخ رشد پول بود، اما پس از مهرماه سال جاری با افزایش شتاب پول، میزان انبساط پول از شبه پول پیشی گرفت. مقایسه این ارقام با بازه زمانی مشابه در سال گذشته نشان می‌دهد که در سال جاری پول تقریبا با سرعتی معادل سال گذشته رشد کرده است. اما نرخ رشد شبه پول طی این بازه زمانی معادل یک درصد کاهش یافته است. برآیند این تغییرات نیز منجر به کاهش حدودا یک درصدی نرخ رشد نقدینگی در ۱۰ ماه ابتدایی سال جاری در مقایسه با سال گذشته شده‌ است. افزون بر این بررسی روند حرکت متغیر نقدینگی نشان می‌دهد که روند کاهش سرعت رشد نقدینگی نسبت به بازه مشابه پایانی که در سه ماه منتهی به زمان گزارش شده استمرار داشته در بهمن ماه سال جاری متوقف شده ‌است و در حالی که نرخ رشد ماهانه نقدینگی در آذرماه سال جاری در مقایسه با بازه زمانی مشابه در حدود ۸. ۰ واحد درصد کاهش پیدا کرده بود، نرخ انبساط این متغیر در ثلث ابتدایی زمستان در مقایسه با دی ماه سال قبل بیش از ۲. ۰ واحد درصد افزایش یافته است. بر مبنای آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی در حال حاضر دارایی نظام بانکی کشور معادل ۶۸۸ هزار میلیارد تومان است.

علاوه بر آمارهای منتشر شده وزن بالا و فزاینده بدهی بانک‌ها در مثلث افزاینده پایه پولی نشانه دیگری از استمرار تنگنای مالی نظام بانکی است. بررسی‌ آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد مطابق روند حاکم بر متغیرهای پولی در یک‌ سال منتهی به زمان گزارش شده، افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بیشترین اثر فزاینده را بر حجم پول پرقدرت داشته است. بر مبنای آمارهای بانک مرکزی میزان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در دی ‌ماه سال‌جاری در مقایسه با ماه پیشین حدود ۴ درصد افزایش یافته و به رقم ۱۱۸ هزار میلیارد تومان رسیده ‌است. در کنار نیروی فزاینده بانکی پایه پولی، جبران کسری بودجه دولت به وسیله بانک مرکزی یکی دیگر از عوامل تشدید انبساط حجم پایه پولی در ماه ابتدایی زمستان بوده است. بر مبنای آمارهای بانک مرکزی بدهی دولت به بانک مرکزی، در دی‌ ماه سال ‌جاری با نرخ رشد ماهانه ۵. ۲ درصد به ۶۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. به این ترتیب می‌توان جبران کسری بودجه از مجرای پولی را به‌ عنوان یکی دیگر از متهمان انبساط نقدینگی در دی‌ ماه سال‌ جاری معرفی کرد.