تثبیت سپرده های مدت دار در بازار پول

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن- هیبنا، آمارهای بانک مرکزی از ارقام پولی و بانکی در مهرماه نشان می دهد که سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت به روندی که از شهریور ماه آغاز کردند، پایبند ماندند. میزان جابه جایی سپرده ها در آخرین ماه تابستان عدد بسیار بزرگی را نشان می داد. دلیل آن اجرای تعدیل نرخ سود بود. شورای پول و اعتبار در تابستان تصمیم گرفت که نرخ سود تمامی سپرده های بلند مدت به ۱۵ درصد و کوتاه مدت به ۱۰ درصد تقلیل یابد. مصوبه شورای پول و اعتبار پس از اعلان عمومی، بلافاصله اجرا نشد. بانک مرکزی برای کنترل بازارهای دیگر و جلوگیری از وقوع شوک، فرصت ۱۱ روزه را برای اجرا به بانک ها داد. بانک ها نیز از فرصت داده شده استفاده کردند و منابع لازم را جذب کردند. عمدتا بانک ها طرح های بلند مدتی را با سود ۲۰ درصد روی میز مشتریان می گذاشتند. مردم نیز برای کسب سود بیشتر از طرح ها استقبال کردند و سپرده های کوتاه مدت خود را به سپرده های بلند مدت تبدیل کردند. جابه جایی سپرده ها تبدیل به یک موج بزرگ شد؛ طوری که میزان سپرده های مدت دار بلند مدت در شهریور ماه ۲۷ درصد رشد کرد که بی سابقه بود. از آن طرف حجم سپرده های کوتاه مدت پس از ماه ها افزایش، ۲۰ درصد افت کرد. این روند در ابتدای پاییز نیز ادامه یافت.
اگر چه از شدت جابه جایی به طرز معناداری کاسته شد. در مهرماه به حجم سپرده های بلندمدت ۳۳ هزار میلیارد تومان، معادل ۹.۴ درصد افزوده شد؛ در حالی که افزایش بلند مدت ها در شهریور حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بود. آمار نمایانگر آن است که از قدرت تبدیل قراردادها به شدت کاسته شده است و با تقریب خوبی، بانک ها به مصوبه شورای پول و اعتبار عمل کرده اند. البته این آمار یک روی دیگر نیز دارد. با اینکه در مهرماه نسبت به شهریور، ثبات بیشتری در ترکیب سپرده ها حاکم شده است، اما نسبت به میانگین جابه جایی سپرده ها در یک سال اخیر، جابه جایی بالایی محسوب می شود. در مهر حدود ۵ درصد به حجم سپرده های بلند مدت اضافه و ۴.۳ درصد نیز از حجم سپرده های کوتاه مدت کم شد. اگر شهریور ماه را در نظر نگیریم، آخرین باری که جابه جایی در این سطح مشاهده شد، خرداد سال گذشته است. یعنی دقیقا زمانی که بانک مرکزی تصمیم به اجرای سود ۱۵ درصد گرفته بود اما موانع موجود در بازار پول، مانع اجرای آن شدند. افزایش نقطه به نقطه سالانه نیز نشان می دهد که سپرده های بلند مدت در مهرماه نسبت به مهرماه سال گذشته، ۴۰ درصد رشد کرده اند، در حالی که این عدد در شهریور ۳۳ درصد بود. احتمال اول اینکه برخی از مردم برای کسب سود بیشتر سپرده کوتاه مدت را رها کرده و پول خود را در سپرده های بلند مدت سرمایه گذاری کرده اند. آب رفتن ۵.۱۶ هزار میلیارد تومانی از سپرده های کوتاه مدت می تواند این فرضیه را تقویت کند اما نیم دیگر سپرده های بلند مدت از کانال دیگری تزریق شده است. در مهرماه میزان سپرده های کوتاه مدت در بازار پول ۴۶۵ هزار میلیارد تومان و میزان سپرده های بلند مدت ۶۸۷ هزار میلیارد تومان شد. مجموع سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت در اولین ماه پاییز بیش از ۱۱۵۰ هزار میلیارد تومان بوده که رشدی ۱۶ هزار میلیارد تومانی نسبت به ماه قبلش یافته است. نکته ای که وجود دارد این است که بخشی از افزایش سپرده های بلند مدت را می توان از کاهش سپرده های کوتاه مدت دید اما بخش دیگری نیز وجود دارد که قابل توجه است. از ۳۲ هزار میلیارد تومانی که به حجم سپرده های بلند مدت افزوده شده، حداکثر نیمی از آن از کانال سپرده های کوتاه مدت بوده است. نیم دیگر از خارج از بازار پول وارد سپرده های بلند مدت شده اند. در نتیجه با وجود کاهش نرخ سود، اما همچنان ورودی به بازار پول مثبت است و این بازار برای سرمایه گذاران همچنان جذابیت دارد.
گزارش بانک مرکزی نشان دهنده تثبیت سپرده ها در بازار پول است. تثبیت سپرده های بلند مدت از سیالیت سپرده ها خواهد کاست. کاهش سیالیت هم می تواند نکات مثبتی را داشته باشد و هم نکات منفی. نکته منفی اینجاست که هزینه تجهیز منابع را برای بانک ها افزایش می دهد، چرا که به سپرده های بلند مدت سود بیشتری تعلق می گیرد و در واقع عامل انگیزشی برای جذب سپرده همین سود است. نکته مثبت اینجاست که بانک ها به منابع مطمئن تری تجهیز می شوند. همچنین با کاهش سیالیت منابع، گزند کمتری به بازارهای دیگر خواهد رسید؛ چرا که بلند مدت بودن قراردادها، در صورت وقوع یک شوک مالی، بازارهای ارز و طلا را در امان نگه خواهد داشت و از هجوم سرمایه به سمت آنها ممانعت می کند.