سهولت تامین مالی در بازار سرمایه نسبت به بازار پول

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، سید محسن فاضلیان در نخستین همایش تامین مالی شرکت‌های حمل‌ و نقل ریلی، با تاکید بر اینکه اصل کلیدی تشکیل سرمایه، اقتصادی بودن سرمایه‌گذاری است، گفت: سرمایه به معنای امساک از مصرف فعلی به امید مصرف بالاتر در افق‌های میان‌ مدت و بلند مدت است و کار شرکت‌های تامین سرمایه این است که به فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، راهکارهای مورد نیاز برای تامین مالی متناسب با نیاز آنها ارائه دهند.
وی با اشاره به فعالیت 9 شرکت تامین سرمایه در کل کشور، گفت: تمام این شرکت‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به شبکه بانکی متصل هستند؛ به این معنا که عمده سهامداران آنها را بانک‌ ها تشکیل می‌دهند. اما در حالی که هشت شرکت از این میان، به صورت عمومی و جنرال فعالیت می‌کنند، ویژگی ممتاز شرکت تامین سرمایه بانک مسکن این است که خدمات آن به صورت اختصاصی در حوزه فعالیت‌های وزارت راه و شهرسازی محدود است.
فاضلیان با اشاره به اینکه دو سال از آغاز فعالیت شرکت تامین سرمایه بانک مسکن می‌گذرد، به تشریح موضوعات اصلی فعالیت این شرکت پرداخت و گفت: پذیره‌ نویسی، تعهد پذیره‌ نویسی و تعهد خرید اوراق بهادار در عرضه‌های ثانویه در حوزه‌های راه و شهرسازی، حمل‌ و نقل، مسکن و مستغلات در حد امکانات خود، ارائه مشاوره در حوزه‌های راه‌ و شهرسازی، حمل‌ و نقل، مسکن و مستغلات در زمینه‌هایی از قبیل روش بهینه و زمان‌ بندی تامین مالی، ارائه خدمات مدیریت دارایی و نیز خدمات مرتبط با صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله فعالیت‌های اصلی شرکت تامین سرمایه بانک مسکن است.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته یکی از نهادهای مالی اوراق مشارکتی منتشر کرد که به دلیل عدم برابری سود پیش‌ بینی شده برای اوراق با سود دیگر فعالیت‌های اقتصادی به ویژه سپرده‌گذاری در بانک‌ها به فروش نرفت، افزود: ویژگی کلیدی شرکت تامین سرمایه بانک مسکن، «تعهد پذیره‌ نویسی» است، به این معنا که سرمایه‌گذار اطمینان دارد که 100 درصد اوراق منتشر شده فروخته خواهد شد. ویژگی دیگر شرکت تامین سرمایه نیز این است که اگر کسی اوراق را خریداری کند اما به هر دلیل بخواهد قبل از سر رسید آن را بفروشد، شرکت تامین سرمایه تعهد می‌کند که آن را خریداری کند. بنابراین ویژگی نقد شوندگی اوراق نیز از طریق این مدل «بازار گردانی» حفظ می‌شود.
مدیرعامل شرکت تامین سرمایه بانک مسکن با اشاره به اینکه معاون اول رییس‌ جمهور رسما از تشکیل ستاد کاهش نرخ سود بانکی خبر داده است، گفت: تداوم نرخ سود بانکی با ارقام کنونی برای هیچ اقتصادی از جمله اقتصاد ایران در پنج سال آینده متصور نیست و این نرخ قطعا تا سطح معقولی کاهش خواهد یافت. بنابراین نگرانی فعالان بازار سرمایه برای تامین مالی در آینده نه چندان دور مرتفع خواهد شد.
وی یادآور شد: اگر فرض کنیم نرخ سود بانکی در افق 1400 به 10 درصد کاهش یابد، در آن زمان شرکت‌های تامین سرمایه می‌توانند با دو درصد سود بیشتر یعنی نرخ 12 درصد برای پروژه‌های گوناگون تامین مالی کنند و فعالان اقتصادی باید از هم‌ اکنون خود را برای شرایط سال‌های آتی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید که ناشی از کاهش تمایل به سپرده‌گذاری و افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری است، آماده کنند.
فاضلیان در بخش دیگر سخنانش به تشریح انواع روش‌های تامین مالی پرداخت و گفت: افزون بر روش‌های متعارف تامین مالی از طریق بازار پول، روش‌های بسیار متنوعی از طریق بازار سرمایه وجود دارد که از ظرفیت زیادی برخوردار است. ابزارهای تامین مالی بازار سرمایه در دو گروه ابزارهای مبتنی بر سرمایه و ابزارهای مبتنی بر بدهی دسته‌ بندی می‌شوند که صندوق‌های زمین و ساختمان و دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری در زمره ابزارهای مبتنی بر سرمایه هستند.
به گفته وی، انواع اوراق مشارکت، مرابحه، اجاره، استصناع، سلف موازی و نیز اوراق رهنی در زمره ابزارهای مبتنی بر بدهی هستند که توسط شرکت‌های تامین سرمایه به منظور تامین مالی استفاده می‌شوند.

امتیازهای انحصاری تامین مالی از بازار سرمایه
وی در ادامه ضمن بر شمردن مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه که عمدتا انحصاری هستند، گفت: امکان شناور بودن نرخ سود اوراق تامین مالی، امکان بازپرداخت اصل استقراض در سر رسید یا طی عمر اوراق، تنوع بیشتر ابزارهای بازار سرمایه نسبت به بازار پول و معاف از مالیات بودن این ابزارها، امکان تمدید عمر زمان اوراق تامین مالی پس از سر رسید و نیز سرعت بالای تامین مالی از طریق بازار سرمایه، از جمله مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه است.
فاضلیان با بیان اینکه بازار سرمایه محدودیت کمی در تامین مالی مبالغ بالا دارد، گفت: این در حالی است که بازار پول (بانک) توانایی تسهیلات دهی نسبتا پایینی دارد. در شرایطی که کف رقم تامین مالی از بازار سرمایه، اغلب چند 10 میلیارد تومان است و برای شرکت‌های تامین سرمایه، فراهم کردن این ارقام دشوار نیست، بانک‌ها در پرداخت تسهیلاتی با این رقم اما و اگرهای زیادی دارند و علاوه بر تضامین متعدد و سنگین، ممکن است از متقاضی بخواهند در ابتدای سال رقمی معادل میزان تسهیلات دریافتی را برای مدت کوتاهی به حساب بانکی خود وارد کند. اما در شرکت‌های تامین سرمایه، این ارقام بسیار ساده‌ تر فراهم می‌شود. از سوی دیگر عمر تامین مالی از طریق بازار سرمایه می‌تواند بلند‌ مدت‌ تر از زمان بازپرداخت تسهیلات بانکی باشد و در برخی موارد دوره‌های چهار یا پنج ساله هم تعریف شده است که قابلیت تمدید نیز دارد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر 90 درصد از تامین مالی در بازار سرمایه، از طریق بازار پول یعنی به واسطه بانک‌ها صورت می‌گیرد، در عین حال یادآور شد: رشد تامین مالی از طریق بازار سرمایه در طول پنج سال اخیر بسیار بیشتر از نرخ رشد تامین مالی از بازار پول بوده که با استمرار این وضعیت، سهم بازار سرمایه از تامین مالی طی سال‌های آینده قطعا افزایش خواهد یافت.
مدیرعامل شرکت تامین سرمایه بانک مسکن در ادامه، به تشریح اهداف فرضی تعریف شده به منظور تامین مالی برای شرکت‌های حمل‌ و نقل ریلی پرداخت و گفت: ممکن است فعالان بخش خصوصی در حوزه حمل‌ و نقل ریلی، در زمینه خرید واگن باری و مسافری، خرید لوکوموتیو، ساخت کارخانه، تامین سرمایه در گردش، فروش محصولات شرکت‌های واگن‌ سازی و یا خرید زمین، ساختمان، ماشین‌ آلات، تجهیزات، مواد و کالا از شرکت تامین سرمایه بانک مسکن برای تامین مالی کمک بخواهند. برای هر یک از این اهداف می‌توان به تناسب موضوع از ابزارهایی همچون انواع اوراق مشارکت، مرابحه، سلف، استصناع و اجاره استفاده کرد.
فاضلیان با بیان اینکه بانی اوراق مذکور، شرکت‌های سهامی، شرکت‌های تعاونی و موسسه یا نهاد عمومی غیر دولتی هستند که در ایران به ثبت رسیده و مشغول فعالیت باشند، گفت: این شرکت‌ها برای ارائه درخواست تامین سرمایه و انتشار اوراق، باید واجد چند ویژگی باشند. نخست اینکه مجموع جریان‌های نقدی عملیات دو سال اخیر آنها مثبت باشد؛ دوم اینکه نسبت مجموع بدهی‌ها به دارایی‌ها بیش از 90 درصد نباشد و سوم اینکه صورت‌های مالی آنها شفاف و حسابرسی شده باشد و اظهار نظر بازرس یا حسابرس در خصوص صورت‌ های مالی دو سال اخیر آنها، «مردود» یا «عدم اظهار نظر» نباشد.

انتشار اوراق بدون ضامن در سال‌های آینده
وی با بیان اینکه تا امروز در کشور کل اوراق منتشر شده به لطف داشتن ضامن فروش رفته است، گفت: ضامن متعهد می‌شود که در صورت عدم ایفای تعهدات شرکت بانی اوراق، اصل و سود اوراق را بپردازد. اما مردم باید تدریجا پذیرای «خرید اوراق بدون ضامن» باشند. در اینجا نقش شرکت‌های رتبه‌ بندی مشخص می‌شود و اوراق موسسات اقتصادی که ریسک اعتباری آنها ضعیف و احتمال نکول اسناد آنها نزدیک به صفر باشد، بهتر به فروش می‌رسد. بنابراین از هم اکنون می‌توان پیش‌ بینی کرد که طی یکی دو سال آینده اوراق بدون ضامن نیز عرضه خواهد شد.
وی ضمن ارائه تعاریفی از انواع اوراق ویژه تامین مالی و شرایط انتشار آنها برای فعالان حوزه حمل‌ و نقل ریلی کشور به تناسب نوع درخواست و جنس فعالیت آنها، گفت: هر چه جریان نقدینگی کشور به سمت تامین سرمایه پیش برود، اقتصاد کشور بیشتر منتفع خواهد شد.
فاضلیان با بیان اینکه از زمان درخواست انتشار اوراق تا زمانی که اوراق رسما عرضه می‌شود، بین یک تا چهار ماه زمان می‌برد، افزود: این زمان به تکمیل بودن مدارک مورد نیاز بانی، آماده بودن صورت‌های مالی موسسه یا شرکت و دیگر استانداردهای لازم که به عنوان پیش‌ شرط انشار اوراق شناخته می‌شود، بستگی دارد.

شرکت تامین سرمایه بانک مسکن، بازوی مشورتی راه‌آهن
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، نورالله بیرانوند، معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل‌ و نقل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز در بخشی از این همایش، حداکثر سازی مشارکت بخش خصوصی در حوزه حمل‌ و نقل ریلی را یکی از استراتژی‌های اصلی این شرکت برشمرد و اظهار کرد: از نظر قانونی برای فعالیت بیشتر بخش خصوصی در این عرصه، خلائی وجود ندارد و مانع جدی پیش‌ روی بخش خصوصی نیست. هر چند که اصلاحات ساختاری در راه‌آهن، امری ضروری و مورد مطالبه بخش خصوصی است.
وی با بیان اینکه اقتصاد ریلی ایران در حال حاضر جذابیت چندانی ندارد، گفت: اقتصادی کردن توسعه ریلی یکی از دغدغه‌های اصلی ما است چرا که بر اساس تجارب جهانی، مشارکت خصوصی در حوزه ریلی، نیازمند بستر سازی مناسب توسط دولت است.
بیرانوند با اشاره به وجود شکاف عمیق موجود در زمینه تامین سرمایه در شرکت راه‌آهن، گفت: برای تحقق اهداف خود، باید این شکاف را از میان برداریم.
وی با اعلام راه‌اندازی شرکت لیزینگ ریلی ظرف دو تا سه ماه آینده، تاکید کرد: ما به دنبال نهادسازی هستیم تا سرمایه‌گذاران به راحتی بتوانند فعالیت کنند و در قالب این شرکت لیزینگ نیز قرار است تسهیلات متنوعی فراتر از اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی ارائه شود.
معاون شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در ادامه با اشاره به اینکه سازمان بورس و شرکت تامین سرمایه بانک مسکن قرار است به عنوان بازوی مشورتی راه‌آهن با ما همکاری کند، خاطر نشان کرد: شرکت تامین سرمایه قرار است با نگاهی از جنس حوزه فعالیت وزارت راه و شهرسازی و به عنوان یک ماموریت سازمانی به ما در تامین مالی پروژه‌ها کمک کند و به این کار صرفا نگاه انتفاعی نداشته باشد. بنابراین فضای مناسبی برای بخش خصوصی در حوزه حمل‌ و نقل ریلی فراهم شده است.
به گفته بیرانوند، استراتژی شرکت راه‌آهن، متنوع سازی استفاده از ابزارهای مالی است و در این راستا بهره‌مندی از کمک شرکت‌های تامین سرمایه نیز امری ضروری است.
به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، کاوه دلسوز، مدیرتامین مالی شرکت تامین سرمایه بانک مسکن نیز در بخشی از این همایش، به تشریح یکی از نمونه‌های فعالیت این شرکت در زمینه تامین مالی در حوزه حمل‌ و نقل ریلی پرداخت و چگونگی انتشار اوراق استصناع به منظور خرید 300 دستگاه واگن باری از شرکت واگن‌ سازی کوثر به ارزش 77 میلیارد تومان را توضیح داد تا شرکت‌کنندگان در همایش از طریق ارزیابی این مطالعه موردی، اطلاعات بیشتری در مورد نحوه تامین مالی با استفاده از ابزارهای نوین بازار سرمایه کسب کنند.